Komu potrzebny żaglowiec?

Pisząc o Polsce miał na myśli szkolące przyszłych marynarzy ISKRĘ ( pierwszą) oraz DAR POMORZA. Gdyby słyszał o generale Mariuszu Zaruskim ucieszyłby się, że nie jest w swoich przekonaniach osamotniony. Gen. Zaruski przez szereg międzywojennych lat uczył i wychowywał harcerzy na pokładzie ZAWISZY CZARNEGO.

Dopiero po wielu latach kapitan Adam Jaser wrócił w Polsce do starych idei Zaruskiego i zaczął zabierać młodzież w morze na HENRYKU RUTKOWSKIM. Z tego powstało Bractwo Żelaznej Szekli, a w końcu fundacja Szkoła Pod Żaglami przez pewien czas działająca na pokładzie Fryderyka Chopina. Po prawie dwuletniej przerwie idea wróciła i obecnie nawet w większym rozmiarze jest kontynuowana przez obecnego armatora. Także na Pogorii przez pewien czas organizowano rejsy może nie całkiem szkolne ale na pewno edukacyjne przeznaczone wyłącznie dla młodzieży. Obecnie chyba to jednak zanikło.  Kapitana Jasera należy uznać za pierwszego kontynuatora idei po wojnie. Jemu należy się chwała odnowienia przedwojennych działań harcerskich; w tym się porównuje do amerykańskich inicjatyw w podobnym czasie a więc zupełnie niezależnie.

Morze jest bardzo wymagające i zawsze istnieje ryzyko; świadomość jego istnienia zmusza do nieustannej uwagi i jak najlepszego przygotowania technicznego. Nawet jeśli wszystko jest w porządku  żywioł może okazać się silniejszy.

Tak było z amerykańskim szkunerem z lat sześćdziesiątych, którego historię opowiada film „Biały szkwał”. Na żaglowcu „Albatros” odbywała się amerykańska (nie jedyna wówczas) „Szkoła Pod Żaglami” wymyślona w Polsce kilkanaście lat później i ogłoszona jako wiekopomne, nasze słowiańskie odkrycie. Tak też było prawdopodobnie ze znakomicie przygotowaną i utrzymaną w doskonałym stanie kanadyjską, też szkolną CONCORDIĄ. Miałem wielką przyjemność tuż przed jej wypadkiem prowadzić na Chopinie w parze z Concordią kanadyjską edycję Szkoły pod Żaglami (Class Afloat). To było dobrze przeżeglowane i spędzone pół roku.

Wypadki nie zabiły na szczęście idei. Nikt nie powiedział, że to jakieś niebezpieczne fanaberie paru psychopatów. Kanadyjczycy tylko na jeden semestr przerwali działalność swojej Szkoły Pod Żaglami po czym wynajęli kolejny żaglowiec i wysłali swoją młodzież na Pacyfik.

Wiosną 1981 roku wracając jachtem z Brazylii spotkałem w Horcie na Wyspach Azorskich duński szkuner z załogą rekrutowaną spośród podopiecznych domów poprawczych. I to był żaglowiec państwowy; Duńczycy widzieli sens, celowość i skuteczność takiego właśnie wychowania i nawet resocjalizacji.

Nie bądźmy więc Kolumbami, wymyślając swoje zasługi i twierdząc, że tę nieszczęsną Amerykę jako pierwsi odkryliśmy i z wielkim mozołem świat o tym próbujemy powiadomić. Tak naprawdę to my za tym światem nie możemy nadążyć. Mamy tylko dwa nieduże lecz stosunkowo młode żaglowce oraz jeden dużo starszy ale też dużo mniejszy.

Tymczasem tuż za naszą granicą zachodnią z pamięci można wyliczyć pięć, sześć i wszystkie zawsze z młodzieżą na pokładzie. HUMBOLDT już trochę za stary więc zbudowano jego następcę. Miasto Rostock też buduje żaglowiec dla swojej młodzieży chociaż pieniądze przydałyby się na nowe mosty i autostrady.

Oni rozumieją, że most można zbudować w krótkim czasie a potem go jeszcze poprawiać natomiast przyszłe pokolenia wychowuje się z mozołem przez długie lata i trudno cokolwiek poprawić gdy pokolenie już nie będzie młode. To od nich zależeć będzie przyszła pomyślność każdego kraju. Na ich wychowanie nie powinno zabraknąć środków.

Chcę skończyć cytatem na temat fregaty która zapoczątkowała ten tekst. Zanim popłynęła dookoła świata pełniła rolę zwykłego statku szkolnego dla przyszłych marynarzy ufundowanego Danii przez jednego z armatorów.